Archeologen ontdekken Duitse verdedigingslinie op Grebbeberg

[Martijn]

Gelezen op Veenendaalsekrant.nl

Archeologen ontdekken Duitse verdedigingslinie op Grebbeberg

vrijdag 20 mei 2011 13:09

RHENEN - Bij archeologisch onderzoek op de Grebbeberg in Rhenen zijn de resten gevonden van een goed bewaard gebleven Duitse verdedigingslinie uit de Tweede Wereldoorlog. De ontdekking van deze verdedigingslinie, die in bronnen geheel onvermeld blijkt, is onlangs gedaan door RAAP Archeologisch Adviesbureau en is donderdag bekend gemaakt.

De oorlogssporen op de Grebbeberg zijn bij recent archeologisch onderzoek door RAAP voor het eerst systematisch in kaart gebracht. Tussen 11 en 13 mei 1940 was deze plaats het toneel van de 'Slag om de Grebbeberg'. Dit is zonder meer Nederlands grootste en meest bekende veldslag uit de meidagen van 1940. Behalve de locatie van Nederlands bekendste slagveld, is de Grebbeberg ook de plek van de eerste militaire begraafplaats en van een van de eerste Nationale Monumenten van ons land. Sporen van de Nederlandse loopgraven en commandoposten zijn met enige moeite nog steeds in het terrein terug te vinden.

Dwangarbeiders
Tijdens het onderzoek zijn over een lengte van honderden meters de opmerkelijk goed zichtbare resten aangetroffen van een loopgraaf, compleet met geschutsstelling en mitrailleurnesten. Bestudering van luchtfoto's uit de oorlog wijst uit, dat deze loopgraaf moet zijn aangelegd tussen december 1944 en april 1945. Dit is de periode waarin Duitse troepen een verdedigingslinie hebben ingericht op de noordelijke Rijnoever. Deze Duitse verdedigingslinie blijft als zodanig volledig onvermeld in publicaties over de Grebbeberg in de oorlog. De Duitse oorsprong vormt hiervoor de verklaring. Hierdoor blijft echter ook het verhaal onverteld van de vele Nederlandse mannen die als dwangarbeider hebben moeten werken aan de aanleg van deze stellingen. Hierbij zijn ook gewonden gevallen door geallieerde beschietingen van deze Duitse verdedigingswerken.

Op basis van hun bevindingen op de Grebbeberg doen de archeologen van RAAP een voorstel voor de omgang met dergelijke sporen uit de oorlog, die recht doet aan de verschillende betekenissen die vandaag de dag nog worden toegekend aan plekken met een oorlogsgeschiedenis. Opmerkelijk genoeg ontbreekt het tot nu toe aan een integrale visie op de omgang met oorlogserfgoed in Nederland. Het RAAP-onderzoek geeft hiertoe een aanzet. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Utrecht.

[ducatim901]

Mogelijk gaat het hier om een stukje Pantherstellung of een stukje Düppelstellung.
Groeten Jack.

[uxo72]

RAAP probeert zich in de markt te zetten als experts op het gebied van WO2 archeologie.
En daarvoor hebben ze ook prima mensen voor in het bedrijf.
Echter is er in 2007 bij een ander WO2 gerelateerd bureau onderzoek al aangegeven dat er op de noordelijke oever van de Rijn in dat gebied veel Duitse verdedigingswerken aanwezig waren.
Voor de ex-militairen, pak de kaart van die regio en voer een OTVEM uit en gezien de posities van de geallieerden is het gelijk duidelijk dat de Duitsers daar een verdediging hebben ingericht.
Het spreekt des te meer aan omdat het om de Grebbenberg gaat maar deze lijn van loopgraven, communicatie-loopgraven, MG putten, etc. was bijna overal waar men een geallieerde oversteek kon verwachten
Er was ook spraken van verdediging in de diepte want deze ging op veel plaaten door tot aan de huidige A15 wat destijds er al lag als cunet.

[Janno]

'k Ben een belangstellende amateur-historicus. En niet in militaire zaken gespecialiseeerd.

Dus neem het mij niet kwalijk, maar wat is een OTVEM?

En dat eerdere bureauonderzoek, waar kan ik dat vinden?

Ik heb het rapport van Raap gelezen. Uit vergelijking van luchtfoto's is de aanlegperiode van
die loopgraaf goed te reconstrueren. En dat hij dan Duits moet zijn geweest ligt wel voor
de hand, maar is nog onbewezen.

Omdat de Pantherstellung bedoeld was om een aanval uit het westen (invasie op de Nederlandse kust) af t e weren,
hadden de Duitsers de Grebbelinie als het ware omgedraaid. Lag de Nederlandse verdediging in 1940 ten west van
de inundaties, de Pantherlinie lag ten oosten daarvan.
In de buurtschap de Kraats, bij Bennekom, staat nog een grote commandobunker. Ook de kazematten (zoals onlags in het
talud van de A12 bij Veenendaal lagen aan de oostkant.

Een loopgraaf op de Grebbeberg kan best door de Duitsers zijn gegraven, maar m.i. niet als onderdeel
van de Pantherstellung.

Na MArket Garden hebben de Duisers de noordoever versterkt. een hele rij stellingen, onderling verbonden
door loopgraven. Van Arnhem tot Wageningen.

Maar ik lees nergens dat die linie tot boven op de Grebbeberg liep.

Maar ik ben maar een amateur-historicus.

[WimVe]

.....In de buurtschap de Kraats, bij Bennekom, staat nog een grote commandobunker. Ook de kazematten (zoals onlags in het
talud van de A12 bij Veenendaal lagen aan de oostkant....

Aangezien dat "mijn achtertuin" is: ik ken alleen een 703 aan de Harsloweg.
Waar staat dan een grote commandobunker ?

[Martijn]

Dus neem het mij niet kwalijk, maar wat is een OTVEM?

De OTVEM is een militaire besluitvormingsprocedure. Het is een afkorting (wat verwacht je anders van defensie) waarbij de letters staan voor: Opdracht, Terrein, Vijand, Eigen middelen en Mogelijkheden.
In de loop der jaren is deze afkorting overigens verschillende malen aangepast. Zo is er ook sprake geweest van (onder andere) OTVOEM (waarbij de tweede ‘O’ staat voor Overige partijen) en OTVOEMM (de tweede ‘M’ staat voor milieu; is bij oefeningen tegenwoordig wel belangrijk, maar in tijden van oorlog natuurlijk minder).

Overigens denk ik zelf ook niet dat de gevonden loopgraven onderdeel waren van de Pantherstellung. Deze lag m.i. inderdaad verder naar het oosten.

Groeten,