Fortificatieforum

Vanochtend is in Middelburg auteur Rudi Rolf op 74-jarige leeftijd overleden. Architectuurhistoricus en pionier in het onderzoek naar het Duitse bunkerontwerp.

Rolf schreef vele boeken, mogelijk het bekendste zijn de serie Typologie boekjes waarvan er sinds midden jaren '80 meerdere edities uitkwamen. Hij was de man van de karakteristieke zwarte plattegrondjes en de architectonische blik op de Duitse bunkerbouw. In een interview dat ik met hem had vertelde hij dat hij de bunkers gewoon mooi vond, en niet alleen bunkers maar fortificaties uit alle tijden, waarvan hij de Napoleontische forten en de Duitse keizerlijke forten ook enorm kon waarderen, de bouwtekeningen op zich in het bijzonder.
Ook de natuur eromheen en het verval van de bouwwerken trokken hem aan.

Rolf opereerde veelal individueel en was kritisch op veel wat er in het veld gebeurde. Chauvinistische Fransen die weinig snapten van de Duitse bunkers, graafclubjes, musea die overal een lik verf overheen gaven. Het verlaten landschap met vervallen bunker verdween de laatste decennia, tot ongenoegen van Rolf.

Hij legde in Nederland de basis voor het onderzoek, en gebruikte niet alleen het BRV archief, maar zat al heel vroeg in het Bundesarchiv, met de originele documenten in de hand. Over techniek, bemanning en oorlogvoering schreef hij niet veel. De aandacht ging uit naar het conceptuele raamwerk waarin de bunkers tot stand kwamen. De komst van nieuw toegankelijk archiefmateriaal zoals uit het NARA in Washington, leidde tot een laatste nieuwe Engelstalige publicatie over de Atlantikwall. Eerlijkheid gebied te zeggen dat Rolf niet altijd vernieuwend was in zijn werk, en dat er ook gaten in zijn boeken te vinden zijn, vooral in de inhoud van zijn laatste Atlantikwallboek.

Op 11 mei 2019 ontving Rolf de Coehoorn-mortier van de Stichting Menno van Coehoorn, voor zijn jarenlange werk in het vakgebied.
Het laatste project waaraan hij werkte was een overzicht van de fortificaties in Den Helder, vanaf de Napoleontische tijd tot WO2. Of dat er gaat komen is nu de vraag.

Voor mij persoonlijk hielpen Rolfs boeken mij nog verder te verdiepen in het onderwerp. Wekelijks zat ik in de bieb om nieuwe boeken te lenen, waarvan de reisgids Vestingwerken in West-Europa de eerste en meest tot de verbeelding sprekende voor mij was.

Bedankt Rudi Rolf, voor hoe jij fortificaties op de kaart hebt gezet. Sterkte aan familie en nabestaanden.

Dit is triest nieuws.
Ik wens familie en nabestaanden veel sterkte toe.

En zo sterft de eerste generatie bunkeraars steeds verder uit..
Laten we hopen dat hij in vrede mag rusten.

Wie van onze bunkervrienden is er niet groot mee geworden met de Typenheften van Rudi .
Hierbij wil ik zijn familie en vrienden condoleren en wens hem sterkte op zijn laatste reis.

Een grondlegger of zoals Tim, schrijft een Bunkeraar is heen gegaan.
Allen gecondoleerd met het overlijden van Rudi Rolf.

Menigeen heeft hem ontmoet en gesproken.
Ook ik. Twee ontmoetingen blijven voor mij bijzonder. De eerste keer in 1986, alwaar hij samen met een grote groep liefhebbers op het Forteiland te gast was onder mijn leiding.
En tijdens een internationale symposium in Raversijde in 2007. Daar hij een van de sprekers was. Tijdens de lunch zit je dan met de nodige mensen aan tafel en waar gaat het gesprek over.....bunkers.

Rudi, rust zacht en bedankt.

Om af te sluiten met twee zinnen uit het boek van Alexander Wirtz, Getuigen van de Atlantikwall.
De natuur heeft ze geerfd en heeft ze geadopteerd; een gedwongen vereniging van het beton met het lange gras. Grijs verenigd met groen onder een hemel die dan weer azuurblauw is, dan weer grauw met laaghangende wolken.

Arthur, indien de uitvaart etc, bekend is zou je dit kunnen melden.

Ron Bakker

Rudi Rolf inspireerde met zijn werk al ruim voor de eeuwwisseling vele bunkeraars, waarbij de typologie voor menigeen was als een bijbel. Het verval, het desolate, het geruisloos opgaan in de natuur, het ontdekken van het onbekende, het controversiële; allemaal aspecten die meer en meer op de achtergrond raken als je het hebt over Duitse bunkers in Nederland. Met Rudi Rolf verdwijnt een tijdperk, maar vergeten wordt hij niet.
Sterkte aan familie en nabestaanden.

Uiteraard heb ook ik een exemplaar in de kast staan van de reeds door meerdere personen aangehaalde "Bunker Typologie". Toch zal ik mij Rudi Rolf juist met name herinneren als een een enorm veelzijdig onderzoeker met een hele brede interesse. Zijn boeken over bijv "Die Deutsche Panzerfortifikation" (over de forten rond Metz/Thionville), "Festungbauten der Monarchie" (Oostenrijkse vestingbouw) en niet te vergeten "Torens, Wallen en Koepels" waren gerust baanbrekend te noemen op het moment van verschijnen.
Zijn heengaan is wat mij betreft een heel groot gemis! Sterkte voor zijn familie en vrienden.

Inderdaad Sander, zijn Oostenrijkse en daarmee Duitstalige roots hebben vast meegespeeld in zijn interesse voor de gehele moderne Duitse fortificatiegeschiedenis. Voor hem leek er niet een bepaalde rangorde in interesse te bestaan. Hij ging voor zaken die een bepaalde architectonische waarde hadden.

Mooie herinneringen Ron! Ik zal het melden als ik meer weet.

Uit de PZC.

Dank je wel, Arthur.

Kees Neisingh schreef een mooi In Memoriam.

https://m.facebook.com/atlantikwallzh/p ... 5304228818