rijksweg A12

Discussie over de Feldmassiger Ausbau bouwwerken (veelal licht uitgebouwde werken met (baksteen/beton)wanden tot 1 meter dik).
Plaats reactie
peterms50

rijksweg A12

Bericht door peterms50 »

Hallo, het deel A12 ten oosten van Utrecht is door de Duitsers vanaf 1940 voltooid. Nu rij ik daar best vaak, maar ik zie geen betonnen bouwsels tegen. Klopt dat ?? is er niets langs deze weg gebouwd ? Hij zal ook verbreed zijn in de loop der jaren. Iemand die dit weet ?

grt, Peter
Gebruikersavatar
ErwinZ
Berichten: 1822
Lid geworden op: 23 apr 2008, 15:31
Locatie: AN8637
Contacteer:

Re: rijksweg A12

Bericht door ErwinZ »

Lijkt me sterk dat de Duitsers een weg hebben afgebouwd. Waarschijnlijk hebben ze de opdracht gegeven om de werkzaamheden te hervatten aan de oorspronkelijke aannemers. In 1940 was er ook geen reden tot fortificatie, toen ging men er nog gewoon vanuit dat Engeland zelf zou vallen.
Gebruikersavatar
AvB
Berichten: 4102
Lid geworden op: 13 feb 2008, 18:48
Locatie: Utrecht
Contacteer:

Re: rijksweg A12

Bericht door AvB »

De A12 schijnt Kriegswichtig voor de Duitsers te zijn geweest. Ze hebben een stukje laten doorbouwen maar nooit compleet af kunnen krijgen. Er zal vast een (hergebruikte) versperring hebben gelegen maar er lagen hier ook voldoende Nederlandse werken.
Nicht ärgern - Nur wundern!
peterms50

Re: rijksweg A12

Bericht door peterms50 »

ok, bedankt.

Wat ik wel zeker weet is dat de onderdoorgang voor het 'bommenlijntje' wel door de Duitsers vervaardigd is. De latere NL verbreding zie je dan ook aan het relief van het beton. Dit is net ten westen van knooppunt met de A50.
Gebruikersavatar
maarten-stahlbeton
Berichten: 1234
Lid geworden op: 20 feb 2008, 22:16
Contacteer:

Re: rijksweg A12

Bericht door maarten-stahlbeton »

De A12 was heel belangrijk voor de Duitsers.

Het cunet van het traject wat er al lag is door de Duitsers gebruikt als kabel-cunet. Waarschijnlijk zijn de locaties van o.a. de (geplande) bunker(s) in Zeist en vliegveld Deelen juist deze locaties uitgekozen vanwege de ligging aan de A12.

Het klopt dat er een viaductje is gemaakt voor het bommenlijntje, maar deze lag toen nog als een enkel kunstwerk door het cunet heen. Op luchtfoto's zie je dan ook duidelijk deze nog uitsteken.

De Pantherlinie doorschrijft bij Veenendaal de A12, en hier zijn bij de zandlichamen voor de viaducten diverse bunkers gebouwd. Bij de verbreding en aanleg van de A30 een aantal jaar terug kwamen er weer wat zaken boven het zand uit.
Lord of the Ringstand
Joop Schreuder †

Re: rijksweg A12

Bericht door Joop Schreuder † »

Voor zover ik heb kunnen achterhalen zijn de werkzaamheden aan de de A12 ook in de oorlog doorgegaan, echter grote delen van de weg zijn nooit verder gekomen dan de zg "aardebaan". Veel kunstwerken, met name de kruising met de spoorlijn bij Veenendaal zijn nooit- of slechts ten dele gerealiseerd. Ook de elementenverharding van het wegdek ontbrak op grote delen die qua grondwerk wel gereed waren. De enige serieuze verdedigingswerken die ik weet waren een tankmuur bij het kanaal in Utrecht en de Nederlandse werken van de Valleistelling (grebbelinie) en de veel voorkomende veldversterkingen in het grondlichaam (tussen veenendaal en Bennekom en ten oosten van Arnhem bij de IJssel). Niet te vergeten ook de geschutsbunkers van de Pantherstellung tussen Veenendaal en Bennekom.
Dus van een doorgaande weg tussen Utrecht en Arnhem is tot na de oorlog geen sprake geweest.
Ik ben tevens de naam "Hazepad" tegengekomen als scheldnaam die de Hollanders aan de weg zouden hebben gegeven maar dit kom je vaker tegen.

Als er al restanten waren dan zijn de bij de laatste grote aanpassing van de weg vrijwel zeker verloren gegaan (oa de restanten van de Duitse bunker in het talud van het viaduct bij Veenendaal). De Nederlandse S3 bij de afslag Veenendaal is gelukkig een stukje verplaatst en behouden.

Greetz,

Joop
Gebruikersavatar
ErwinZ
Berichten: 1822
Lid geworden op: 23 apr 2008, 15:31
Locatie: AN8637
Contacteer:

Re: rijksweg A12

Bericht door ErwinZ »

Mooie aanvulling. Weer wat geleerd, ik wist er niks van ;)

De aanleg van het Hazepad tussen Utrecht en Arnhem

De doortrekking van rijksweg 12 in oostelijke richting nam tijdens de bezettingsjaren een zeer bijzondere plaats in bij de nieuwe werken. Het ging namelijk om een werk dat door de Duitsers werd doorgedrukt, in weerwil van bestaande opvattingen en plannen. Rijksweg 12 was gepland van Voorburg tot De Klomp. Doortrekking noordelijk langs Arnhem richting Emmerich was voor de oorlog afgewezen op grond van de mening van natuurbeschermingsorganisaties en -heel belangrijk- de Generale Staf van het Ministerie van Defensie. Op 21 juni 1940, enkele weken na de capitulatie, ontving Rijkswaterstaat de mededeling dat de Duitsers de Hollandlinie Köln - Emmerich noordelijk van Arnhem wensten te verlengen. Het was Generalbevollmächtigter für die Regelung der Bauwirtschaft en Reichsminister für Bewaffnung und Munition Fritz Todt zelf die het project Kriegswichtig had verklaard.

Fritz Todt was een in 1932 in de wegenbouw gepromoveerde ingenieur en sinds 1933 verantwoordelijk voor de Reichsautobahnen. Voor de verwezenlijking van de Autobahnen, maar ook voor de oorlog bedoelde bouwkundige constructies had hij de Organisation Todt opgericht, die op een zeker moment 800.000 mensen aan het werk had, voor een deel dwangarbeiders.

Op 11 juli 1940 kwam Todt hoogstpersoonlijk naar Beekhuizen om over de snelweg te praten. In het gesprek bleek dat de Autobahndirektion Essen tot ontsteltenis van Rijkswaterstaat het tracé reeds had verkend. Tussen augustus en oktober 1940 werd het plan op landelijk niveau diverse malen besproken, maar de fel protesterende natuurbeschermingsorganisaties stonden nu zonder de Generale Staf alleen. Uiteindelijk namen de Duitsers de beslissing op 29 oktober 1940: Reichskommissar Seyss-Inquart sommeerde Wentholt (DG van de Rijkswaterstaat) om de autosnelweg Utrecht - Emmerik zo snel mogelijk aan te leggen. De weg moest noordelijk om Arnhem worden aangelegd, en het enige wat men in Nederland van Reichsminister Todt zelf nog mocht beslissen was het beste tracé.

De tegenstand bleek nog niet helemaal gebroken - men weigerde in eerste instantie de benaming rijksweg 12 te gebruiken voor het gedeelte De Klomp - Elten. Intern Rijkswaterstaat werd gesproken over de Wesel-Amsterdam of de Utrecht-Emmerik. Pas in 1941 zou het wegvak oostelijk van De Klomp ook formeel als rijksweg 12 worden aangeduid. Rijksweg 12 was door Todt als Kriegswichtig bestempeld, en er werd daarom behoorlijk aan doorgewerkt; in ieder geval op het eerste gezicht. Er werd zelfs een speciaal nieuw dienstonderdeel voor opgericht, de directie Nieuwe Wegen III.

In de praktijk werden de werken opzettelijk getraineerd, en ook de beroerde aanvoer van cement speelde danig parten. In 1942 was er slechts 3000 ton per maand beschikbaar voor alle door de Duitsers gewenste Waterstaatswerken - een fractie van wat nodig was. Op last van de Duitsers moest er echter verder worden gewerkt aan de weg, en de enorme inzet van de Duitsers op deze verbinding maakte dat steeds meer Nederlanders gingen spreken over de aanleg van het Hazepad: de verbinding waarvan ze hoopten dat de Duitsers er ooit over zouden vertrekken terug naar de Heimat. De situatie zou onverwachts kenteren. Todt was na een bezoek aan het Oostfront in Rusland somber geworden, en had op 4 december 1941 Hitler verzocht om de oorlog te stoppen. Op 8 februari 1942 vloog hij naar Hitler's hoofdkwartier, de Wolfsschanze in Oost-Pruisen, en spiegelde Hitler een nog somberder beeld van de vorderingen aan het Oostfront. Het verzoek van Todt werd door Hitler gezien als hoogverraad, en als een persoonlijke aanval op Hitler zelf. Todt moest dus "beseitigt" worden. Omdat Todt mede dankzij het Reichsautobahnprogramma bij de gewone Duitser populair was, werd niet voor een showproces gekozen. De Gestapo zorgde ervoor dat er een bom werd geplaatst in het vliegtuig van Todt. Na zijn vertrek van de Wolfsschanze ontplofte het vliegtuig. Nadat Todt officieel bij een "vliegtuigongeval" om het leven kwam, werd hij opgevolgd door Albert Speer.

Speer vond de verdere bouw van rijksweg 12 niet belangrijk voor de verdere oorlogsvoering. Vervolgens werd in 1942 de Bouwstop afgekondigd. Ontheffingen hierop waren mogelijk, maar zeer beperkt. Bekend is de ontheffing voor de uitvoering van grondwerken aan rijksweg 12 bij Arnhem, maar wel onder de voorwaarde dat het werk door tewerk gestelde Joden zou worden verricht - zodat de uitvoering geen gebruik zou maken van reguliere arbeidskrachten. De laatsten waren immers voor de bouw van de Atlantikwall nodig.

In 1943 kon, nadat de werkzaamheden bijna helemaal tot stilstand worden gekomen, worden geconstateerd dat:

sinds 1940 rijksweg 12 met twee rijbanen was opengesteld tussen knooppunt Oudenrijn en de aansluiting Houten (1942)
de noordelijke rijbaan tussen Houten en Bunnik in uitvoering was (opengesteld in 1944)
de aardebaan tussen Bunnik en de grens bij Elten in hoge mate gereed was gekomen
betonnen viaducten gereed waren gekomen in het tracé ter plaatse van Bunnik, Driebergen, Maarsbergen, Veenendaal en Ede.
In de nadagen van de oorlog in 1945 werd het viaduct bij de aansluiting Bunnik door oorlogshandelingen beschadigd. Tijdens de meidagen van 1945 was de weg oostelijk van Bunnik niet berijdbaar, en heeft de weg dus nooit dienst gedaan als "Hazepad". Na de oorlog is de aanleg van rijksweg 12 op dit reeds in hoge mate gereed gekomen tracé verder gegaan. Goed beschouwd kan de huidige tracering van de A12 tussen Veenendaal en Elten daarmee worden toegeschreven aan de Duitse bezetter in zijn algemeenheid en aan Fritz Todt in het bijzonder.

Geconcludeerd mag worden dat de aanleg van rijksweg 12 in opdracht van het Duitse gezag uiteindelijk een uitstekende wegverbinding met Duitsland heeft opgeleverd, die veel beter was dan de volgens vooroorlogse Nederlandse plannen ontworpen "provisorische" verbinding via Nijmegen.
https://www.autosnelwegen.nl/index.php/ ... reldoorlog

Op 11 juli 1940 kwam Todt hoogstpersoonlijk naar Beekhuizen
Heeft iemand daar meer info over?
peterms50

Re: rijksweg A12

Bericht door peterms50 »

mooie info, dank!
Joop Schreuder †

Re: rijksweg A12

Bericht door Joop Schreuder † »

Nog even wat plaatjes...

Greetz,

Joop
A12.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Gebruikersavatar
Dikkieturf
Berichten: 1056
Lid geworden op: 21 apr 2011, 05:52
Locatie: Provincie Utrecht
Contacteer:

Re: rijksweg A12

Bericht door Dikkieturf »

Zandwinning t.b.v. aanleg A12, zandput tegenover fort bij Vechten. De foto is uit het album van fortwachter Willemse.

Om de A12 onder vuur te kunnen nemen hebben de Duitsers de 3 G-kazematten op fort bij Vechten niet laten springen.

Groet,

DT.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Foto's, tekeningen en documenten van de Waterlinie kunt u kosteloos opvragen via een PB. Stuur dan wel FFFFFFFFFFF je mailadres mee!
peterms50

Re: rijksweg A12

Bericht door peterms50 »

mooie foto's ! dank jullie
Plaats reactie

Terug naar “Feldmässiger Ausbau bunkers”